ملاصدرا

صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی معروف به ملاصدرا و صدرالمتالهین , فیلسوف شیعه ایرانی سده یازدهم هجری قمری و بنیان گذار حکمت متعالیه است . کارهایش تلفیقی از هزار سال تفکر اسلامی پیش از خود را به نمایش می گذارد . ایده های چشمگیرش , اصالت وجود و حرکت جوهری است . در تاریخ 9 جمادی الاول 979 قمری مصادف با 1571 میلادی در شهر شیراز ؛محله قوام چشم به جهان گشود؛ نامش را محمد گذاشتند و در تاریخ 1045 قمری مصادف با 1640 میلادی در بصره عراق فعلی چشم از جهان فروبست . و در شهر نجف مدفون گردید . از محضر استادانی نظیر , شیخ بهائی , میرفندرسکی و میرداماد کسب فیض نموده است .در کودکی توسط پدرش به محضر استادملااحمد و درنوجوانی به محضر استاد ابرقوئی سپرده شده و از آن ها علم آموخته است . دو پیش آمد در زندگی ملاصدرا موجب گردید که وقفه ای در امر تحصیل او پیش آید . یکی وفات ملا عبدالرزاق ابرقوئی است که محمد کوچولو را سوگوار کرد و دیگری وفات شاه تهماسب صفوی است که موجب ناامنی در ایران از جمله شیراز گردید . پس از به حکومت رسیدن شاه عباس اول ؛ دوران هرج و مرج به پایان رسید و ابراهیم پدر ملاصدرا و خانواده اش به بصره رفتند و درحجره بازرگانی شیرازی به نام یوسف بیضاوی ؛محمد به کار گماشته شد . سه ماه پس از آن ابراهیم قوام ؛ پدر ملاصدرا به دیار باقی شتافت و محمد سوگوار ناگزیر به شیراز باز گشت و به گرداندن حجره پدرش مشغول گردید . 

ملاصدرا د رسن شش سالگی به همراه پدرش در معیت شاه محمد خدابنده به قزوین ؛ پایتخت آن دوران صفویان رفت و دوران نوجوانی و جوانیش را در آن سامان سپری کرد . او در مدرسه " التفاتیه " قزوین حجره ای داشت که هم اکنون نیز برای بازدید طلبه ها و گردشگران پا برجاست .سنگ بنای پیشرفت علمی او در حوزه علمیه قزوین بود . درهمانجا با شیخ بهائی و میرداماد آشنا شد و پس از انتقال پایتخت به اصفهان نیز با اساتیدش به اصفهان مهاجرت نمود . 

ملاصدرا د رمدرسه خواجوی اصفهان نیز از محضر درس استادانش " شیخ بهائی و میرداماد و میرفندرسکی بهره برد . او دروس فقه و علوم حدیث و تفسیر را از شیخ بهائی ؛ حکمت الهی و حکمت شرق و غرب را از میرداماد و علم ملل و نحل را از میر فندرسکی آموخت . 

دوران تبعید ملاصدرا :

ملاصدرا پس از کسب در جه اجتهاد به تدریس در مدسه خواجه پرداخت . اما از آنجائی که نظریاتش د ر برخی مسائل فقهی با بیشتر دانشمندان قشری اصفهان متفاوت بود ؛ او را به بدعت گذاری در دین متهم ساختند و خواهان اخراج او از مدسه و در نهایت تبعید او از اصفهان شدند . بدین سان ملاصدرا از اصفهان خارج شده و راه مورچه خورت را در پیش گرفت و از آنجا راهی کهک قم گشت . برخی از اتهام هائی را که به ملاصدرا می زدند در کتاب گفتگوی خرد آمده است .

ملاصدرا به مدت حدود هفت سال در کهک قم زیست و هر گز کار تدریس و پژوهش را رها نکرد . الله وردی خان ؛ حاکم ایالت فارس امپراتوری صفوی در زمان شاه عباس به هنگام ساخت مدرسه خان در شیراز ، ملاصدرا را به شیراز دعوت کرد .الله وردی خان در وقف نامه مدرسه تصریح کرد که اختیار تدریس را به ملاصدرا واگذار می کنم تا اینکه هر درسی را که می خواهد در برنامه دروس مدرسه قرار دهد . درخشان ترین دوره زندگی ملاصدرا از لحاظ سودی که به جامعه رسانید و کتاب های فراوانی در آن دوره نوشت ، دوره ای است که وی پس از مراجعت از کهک به شیراز شروع به تدریس و نگارش نمود .

- در گذشت ملاصدرا : 

بنابر مشهور، ملاصدرا در سال 1050 قمری (1640میلادی )در گذشته است .وفات ملاصدرا در شهر بصره واقع شد ولی بنابر سنت شیعیان او را به شهر نجف بردند و در صحن حضرت علی (ع) دفن نمودند .